پسامتروپل_۶
شورای عالی شهرسازی مرجع صدور مجوز ساخت بلندمرتبه ها باشد
رییس بخش شهرسازی مرکز حقیقات راه، مسکن و شهرسازی می گوید برمبنای مصوبه سال 1389 شورای عالی شهرسازی، این شورا مرجع صدور مجوز ساخت بلندمرتبه بود که به غلط به کمیسیون ماده 5 داده شد.
به گزارش شاپ به نقل از مهر، تنها چندروز از چهلم درگذشتگان فاجعه متروپل گذشته است اما هنوز هم بازماندگان جان باختگان این فاجعه و همین طور مردم آبادان منتظرند تا پرونده این فاجعه انسانی توسط دستگاه قضائیه بررسی شود. بگفته مسئولان عالی رتبه آنچه عامل این فاجعه شد، نه بی دقتی مردم و ساکنان برج بود که بی مبالاتی صادرکننده مجوز ساخت، ناظر ساخت و مجری ساخت این مجموعه بود؛ سه عنصری که اتفاقاً در همه اسناد بالادستی بلندمرتبه سازی به دقت مورد تاکید واقع شده اما متروپل اثبات کرد که قانون به تنهایی کارساز نیست بلکه تغییر سازوکار نظارت بر اجرای آن الزامی است.
داشتن تعارض منافع میان سازنده و ناظر هم از دیگر مسائلی است که در اسناد بالادستی مغفول مانده است؛ تعدد نهادهای صادرکننده مجوز برای مجری ذی صلاح از دیگر مسائلی است که سبب شده تا هر شخص حقوقی با گرفتن مهر چند مهندس بتوانند شرکت حقوقی سازنده ذی صلاح یا حتی شرکت های نظارتی تشکیل دهند و از دستگاه های مربوطه، مجوزهای لازم را هم دریافت نمایند.
اینکه اساساً چرا باید بلندمرتبه سازی به نمادی برای توسعه یک شهر تبدیل گردد و چرا شهرداری ها باید با سرمایه گذار در ساخت بلندمرتبه، مشارکت کنند به یکی از پرسش های اصلی ساخت و ساز شهری تبدیل گشته است.
برخی شهرسازان معتقدند، به هم ریختن محیط زیست طبیعی یک شهر با بلندمرتبه سازی های غیر برنامه ریزی و بدون مطالعه، از با اهمیت ترین لطمه هایی است که به کالبد شهرها وارد میکند.
مردم به سکونت در ساختمان های بلند بیشتر تمایل نشان دادند تا به کوچ به شهرهای جدید
غزال راهب رییس پژوهشکده معماری و شهرسازی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت و گو با خبرنگار مهر درباره این که آیا اساساً نیاز است به سمت بلندمرتبه سازی در شهرها برویم یا باید شهرسازی افقی را ترویج کنیم؟ اظهار نمود: پاسخ مشخصی به طور معمول برای این سوال وجود ندارد و بسته به خاصیت های هر شهر، شهرسازی متناسب با آن نیز متفاوت می باشد.
وی با اعلان اینکه بلندمرتبه سازی به خودی خود نه یک ارزش بشمار می رود و نه یک ضد ارزش، اضافه کرد: افزایش تراکم در همه شهرهای ما با افزایش جمعیت و درنتیجه افزایش تقاضای مسکن، به عنوان یک راه حل مطرح گردیده است. در یک دوره تاریخی در کشور بطورمثال دهه هفتاد شمسی، بلندمرتبه سازی، افزایش تراکم و توسعه عمودی شهر در دستور کار شهرداری های شهرهای بزرگ قرار گرفت؛ نکته جالب این بود که در همان زمان ساخت شهرهای جدید هم به تصویب رسید؛ چون فشار افزایش جمعیت و تقاضای مسکن سبب شده بود تا بلندمرتبه سازی و ساخت شهرهای جدید به موازات هم پیگیری شود.
راهب افزود: فروش تراکم ساختمانی یکی از درآمدهای شهرداری ها هم محسوب می شد؛ وقتی دو سیاست «توسعه شهرهای جدید» و «فروش تراکم» به رقابت با هم برخاستند، این توسعه عمودی شهر بود که توانست برنده شود چون مردم تمایل داشتند در شهرهایی که خدمات زیربنایی و روبنایی دارد و از نظر ساخت و ساز تکمیل است، بمانند نه این که به شهرهایی بروند که هیچ نوع تأسیسات زیربنایی و خدمات روبنایی در آنها اجرائی نشده است. پس در این سال ها شهرهای جدید نتوانستند مورد اقبال قرار گیرند و به سقف جمعیتی که برای آنها برنامه ریزی شده بود برسند.
وی اشاره کرد: من معتقدم هنوز هم اگر ظرفیت های تراکمی جدیدی ایجاد شود، مردم به سکونت در برج ها تمایل بیشتری دارند تا شهرهای جدید.
بلندمرتبه سازی الگوی جمعیت پذیری شهرها را به هم ریخت
مدرس معماری و شهرسازی در دانشگاه درباره خط قرمزهای بلندمرتبه سازی اشاره کرد: ما اسناد بالادستی توسعه و عمران شهری داریم که چشم انداز و نقش و جایگاه شهرها را در سطوح ملی، منطقه و محلی ترسیم کرده است. در این طرح ها موضوعی به نام جمعیت پذیری شهر مطرح شده که این جمعیت پذیری در سطح محلات مختلف و همین طور در زون های مختلف شهری توزیع می شود؛ جمعیت پذیری شهرها همان «سقف مجاز جمعیت شهرها باتوجه به میزان زمین موجود و الگوهای تراکم در اسکان» است؛ یکی از مسائل بلندمرتبه سازی غیر برنامه ریزی شده این است که تراکم جمعیتی کل شهر در مقایسه با محلات مختلف هر شهر را به هم می ریزد و درنتیجه روی خدمات زیربنایی و روبنایی اثر می گذارد.
وی درباب میزان هم خوانی بلندمرتبه سازی با مسائل فرهنگی شهرها اظهار نمود: اگر آمارها بررسی شود می بینیم که ۸۰ درصد واحدهای مسکونی ما زیر ۳ طبقه هستند که نشان میدهد بلندمرتبه سازی به عنوان فرهنگ غالب کشور وجود ندارد و مردم علاقه مندند از مزایای ساخت و ساز افقی بهره مند شوند بااینکه بطور کلی جمعیت و میزان زمین موجود در خیلی از شهرهای ما به شکلی است که نیازی نیست به سمت بلندمرتبه سازی برویم ممکنست در شهرهای بزرگ تر این نیاز وجود داشته باشد اما مسأله بازدارنده در کلانشهرها این است که در شهرهایی مانند تهران یا مشهد سقف جمعیتی آنها پر شده و نیازی نیست که سکونتگاه جدیدی ایجاد شود.
برخی شهرها ظرفیت و تاب پذیری بلندمرتبه سازی را ندارند
وی درباره این که بلندمرتبه سازی چگونه با منظر شهری، محیط زیست و جغرافیای طبیعی منطقه ارتباط برقرار می کند؟ اظهار داشت: باید دید آیا منطقه محل ساخت بلندمرتبه، اصلاً تاب و توان زیست محیطی راه اندازی برج را دارد یا خیر؟ بطورمثال معتقدیم بلندمرتبه سازی اگر در مناطق درستی راه اندازی نشود و جانمایی آن اشتباه باشد، بر الگوی باد یک شهر ممکنست تأثیر منفی بگذارد؛ این که فاضلاب تولیدی ساکنان بلندمرتبه در یک منطقه بر منابع آب زیرزمینی آن منطقه یا حتی شهر تأثیر منفی دارد یا خیر هم یکی دیگر از مسائلی است که باید بررسی شود.
رئیس پژوهشکده معماری و شهرسازی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به لزوم بررسی و تعیین خط مشی و میزان اثرگذاری بلندمرتبه سازی بر خط آسمان اشاره و بیان کرد: آیا شهر توان فنی ساخت و بعد از آن نگهداری بلندمرتبه سازی را دارد یا خیر؟ مصادیق این مساله را بسیار دیده ایم؛ همین اتفاقی که در ریزش متروپل یا حریق برج رامیلای چالوس افتاد نمونه هایی از آن است؛ در مصوبه سال ۱۳۸۹ شورای عالی شهرسازی درباب بلندمرتبه سازی، شهرهای زیر ۲۰۰ هزار نفر هزار نفر ملزم بودند که اگر می خواستند بلندمرتبه سازی کنند، این برج ها اولاً فقط باید «نقطه ای» بود نه «پهنه ای» و ثانیاً باید طرح توجیهی برای لزوم ساخت آن ارائه می شد؛ همین طور دلیلهای فنی که ساخت چنین ساختمانی چه کمکی به اقتصاد شهر می کند، باید به شورای عالی شهرسازی ارائه می شد.
قرار بود بلندمرتبه سازی به اقتصاد شهرهای کوچک کمک کند
وی افزود: ولی در عمل دیدیم که کمک به اقتصاد شهر با راه اندازی ساختمان های بلند بعضاً به اقتصاد رانتی برای برخی افراد تعبیر شد؛ بطورمثال برج رامیلا وقتی در نزدیکی چالوس در آتش سوخت، آتش نشانی این شهر اعلام نمود که تجهیزات لازم برای اطفای حریق در ساختمان های بلند را نداشته است؛ یا بطورمثال در موضوع متروپل سازوکار نظارتی به دقت تعریف نشده بود ولی اگر در یک شهر بزرگ تر بود، سازوکارهای نظارتی دقیق تری برای آن اجرا می شد اما ساختار مدیریت شهری اجازه نداد تا سازوکارهای نظارتی محکم تری اعمال شود.
راهب با اعلان اینکه مصوبه شورای عالی شهرسازی در بازبینی بعدی متأسفانه تغییر یافت و مجدداً مرجع صدور مجوز بلندمرتبه سازی ها از شورای عالی شهرسازی و معماری به کمیسیون ماده ۵ شهرداری ها منتقل شد، اظهار داشت: این مصوبه می تواند سرمنشأ خیلی از اتفاقات مشابه متروپل در شهرهای کوچک باشد چون این شهرها ظرفیت بلندمرتبه سازی را ندارند.
تجدید نظر شورای عالی شهرسازی در مصوبه بلندمرتبه سازی سال ۱۳۸۹
وی اشاره کرد: در مصوبه قبلی شورای عالی شهرسازی درباب ساختمان های بلند، دو پارامتر مهم دیگر هم بود که در بازبینی این مصوبه، از آن غفلت شد و تغییراتی کرد؛ نخست آنکه بلندمرتبه سازی را در فضای شهری فعلی شهرهای موجود مجاز کرده ایم که با محدودیت عرض معابر و گذرگاه ها و ترافیک بالا رو به رو هستند؛ در مصوبه قبلی به موضوع عرض گذرگاه توجه شده بود که می بایست موقعیت بلندمرتبه در وضعیت مناسب قرار داشت و خاصیت های ترافیکی مورد نیاز را احراز کند.
این مدرس معماری و شهرسازی دانشگاه افزود: دوم آنکه به قطعات اراضی محل ساخت ساختمان های بلند هم توجه شده بود؛ به این صورت که حداقل متراژ زمین محل ساخت بلندمرتبه خصوصاً در شهرهای کوچک به اندازه ای بود که ساخت آنرا توجیه کند اما با یک مشکل در عمل رو به رو شدیم؛ مشکل این بود که در یک بلوک شهری تجمیع چند قطعه زمین برای رسیدن به نصاب حداقلی متراژ زمین مورد نیاز برای بلندمرتبه سازی ممکنست رخ دهد بطورمثال دو قطعه ۶۰۰ متری با هم تجمیع می شوند تا با رسیدن به ۱۲۰۰ متر زمین، حداقل متراژ هزار متری برای راه اندازی بلندمرتبه را بتواند کسب کند اما مسأله ای که هست این است که واحدهای پیرامونی آن ممکنست ریزدانه باشند؛ این در حالیست که در مصوبات مربوطه هیچ ماده یا تبصره ای پیش بینی نشده بود که در یک پهنه باید طیف همگنی از قطعه بندی اراضی در نظر گرفته شده باشد؛ نتیجه این ناهمگن بودن قطعه بندی اراضی، همان اتفاقی بود که در متروپل شاهد بودیم؛ با تجمیع چند قطعه زمین در آبادان، حداقل زمین لازم برای سخت برج برقرار شد اما قطعات پیرامونی آن همگی ریزدانه بودند که در هنگام آواربرداری یا امداد رسانی به لطمه دیدگان، نیروهای امدادی با مشکل مواجه بودند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب